Koortslip: oorzaken en behandelingen

Wat is een koortslip?

Een koortslip wordt veroorzaakt door het Herpes Simplex Virus (HSV). Dit ziet eruit als een rood blaasje met vocht. Het ontstaat meestal bij je neus of lip, maar kan ook in de mond of op het hele gezicht uitbreiden.

Hoe vaak komt het voor?

Acht op de tien mensen in Nederland is drager van het Herpes Simplex Virus. Als je het eenmaal hebt opgelopen, blijf je een drager van het virus. Het virus zit in de zenuwcellen van je huid, maar het virus is niet altijd actief. Je kunt dus het virus hebben, maar nooit een koortslip krijgen. 10-20% van de dragers van het virus krijgt een koortslip, andere mensen krijgen geen symptomen. Het is niet bekend hoe dit komt.

Hoe raak je besmet?

Het virus zit in het vocht van de koortslip. Als het blaasje knapt, komt het vocht vrij en dit is het meest besmettelijk. Je raakt besmet door direct lichamelijk contact met iemand die een koortslip heeft of door indirect contact, bijvoorbeeld het delen van een lippenbalsem, glas of bestek. Na een tijdje drogen de blaasjes op en komt er een korstje op. Dan ben je veel minder besmettelijk.

Wanneer krijg je een koortslip?

Het verschilt per persoon wanneer een koortslip opspeelt. Een veel voorkomende trigger is verminderde weerstand door stress, vermoeidheid of ziekte. Ook bepaalde voedingsmiddelen of een tekort daaraan kunnen meespelen of de blootstelling aan zonlicht, ook juist in de winter zoals bij wintersport.

Behandeling van een koortslip

Een koortslip gaat vanzelf over. Je hebt geen behandeling nodig. Als je veel last hebt van je koortslip, kun je er een crème of pleister op doen. Door de crème kan de koortslip iets sneller over zijn, maar zeker is dit niet. De crèmes zijn te koop bij de drogist en apotheek en je kan hiermee beginnen als de koortslip begint op te komen met een branderig gevoel. Je hebt geen recept van de huisarts nodig. Als je een crème gebruikt, doe deze dan voorzichtig op het plekje zonder het uit te smeren. Zo zorg je ervoor dat het virus niet verspreidt.

1. Als je voelt dat je een koortslip krijgt

Voel je dat je een koortslip gaat krijgen doordat je bijvoorbeeld een branderig gevoel krijgt op je lip? Dan kun je deze crème proberen: aciclovir crème (aciclovir op de huid). Als je dit 5 keer per dag opsmeert, kan het wat sneller overgaan. Als je al blaasjes of korstjes hebt, kan je beter een andere crème gebruiken.

2. Bij blaasjes

Als je blaasjes hebt, maar nog geen korstjes, dan kun je deze crèmes proberen:

• Zinksulfaat bij koortslip of zinkoxide op de huid. Hierdoor kunnen de blaasjes iets sneller opdrogen. Je kunt dit zo vaak smeren als je wilt.
• Lidocaïne/zinkoxide smeersel of lidocaïne-vaselinecrème. Hierdoor kunnen de blaasjes iets sneller opdrogen. Je pijn wordt minder.

3. Bij korstjes

Als je opgedroogde blaasjes hebt met korstjes, dan kun je een crème of pleister proberen:

• Een verzachtende en beschermende crème of zalf, zoals vaseline-cetomacrogol crème. Hierin zit geen geneesmiddel, maar de crème verzacht de korstjes. Je kunt dit zo vaak smeren als je wilt.
• Een koortslip-pleister (hydrocolloïd pleister). Deze pleister plak je op je lippen.

Wat kan je verder doen bij een koortslip?

Probeer verder het volgende te doen bij een koortslip:

• Raak de blaasjes niet aan en krab de korstjes niet af om uitbreiding van de infectie te voorkomen.
• Was je handen vaak met zeep, vooral als je de blaasjes toch hebt aangeraakt.
• Zowel zink als vitamine C hebben anti-virale eigenschappen. Eet voldoende producten met vitamine C (zoals koolsoorten en citrusfruit) en zorg voor voldoende zink (o.a. in vis en vlees).
• Gebruik een sunblock bij blootstelling aan zonlicht.
• Houd lippen vet om uitdroging te voorkomen.
• Handdoeken en kussenslopen uitkoken na elk gebruik.
• Deel geen glazen, kopjes, bestek met anderen. Pas ook op met make up, een lippenstift kan bijvoorbeeld een bron van verspreiding worden.
• Zoen en knuffel niet.

Hoe lang duurt het voordat een koortslip geneest?

Het herstel van een koortslip duurt meestal één tot twee weken.

Is een koortslip gevaarlijk?

Voor de meeste mensen is een koortslip alleen vervelend en niet gevaarlijk. Voor sommige groepen kan een besmetting wel gevaarlijk zijn:

• Met je handen kun je het virus van je lip in je oog brengen. Een uitbreiding naar het oog kan gevaarlijk zijn, omdat het hoornvlies van het oog blijvend beschadigd kan worden.
• Voor baby’s en hele jonge kinderen is er een risico op hersenvliesontsteking, omdat ze nog niet voldoende weerstand hebben om het virus aan te kunnen.
• Ook zieke en oude mensen zijn kwetsbaar als ze een verminderde weerstand hebben of omdat ze medicatie gebruiken die de weerstand onderdrukken.

Wat moet ik doen als ik een afspraak bij de tandarts heb?

Vertel je behandelaar altijd bij voorbaat als het Herpes Simplex Virus in het blaasjesstadium is, zodat deze de juiste voorzorgmaatregelingen treft voor jou en het voorkomen van besmetting binnen de praktijk.